عید از عودت به معنای بازگشت و فطر از ریشه ی فطرت است بنابراین عید فطر را می توان روز بازگشت به فطرت نامگذاری کرد.
فطرتی که خداوند در آیه سی ام سوره ی مبارکه ی روم آن را اینچنین معرفی می کند:
فاقم وجهک للدین حنیفاً فطرت الله التی فطر الناس علیها
منظور از دین حنیف در این آیه تنها دین خالص،جامع و حق یعنی دین اسلام است و خداوند در این آیه روی آوردن به اسلام را بر اثر فطرت پاکی می داند که در وجود هر انسانی قرار داده است.
فطرت پاک الهی که در درون انسان قرار دارد در طول سال به دلیل انجام گناه و منکرات آلوده به سیاهی می شود،در طی سی روز ماه رمضان فرصت پالایش دل وجان انسان از این سیاهی ها و نزدیکی به فطرت فراهم می گردد و روز عید روز بازگشت به این فطرت پاک است که همانطور که در سوره ی روم خواندیم بازگشت به فطرت یعنی روی آوردن به اسلام و روی آوردن یعنی حاکم کردن اسلام در همه ی ابعاد زندگی و اجرای اصول واحکام آن در امور اجتماعی،اقتصادی و...
امیرالمومنین (علیه السلام) در خطبه ای که در روز عید فطر خواندند این روز را به قیامت تشبیه کردند.
امام علی(علیه السلام) در این خطبه می فرمایند:
«ای مردم این روزی است که نیکوکاران در آن پاداش اعمال خود را می گیرند و گناه کاران وتبه کاران در آن ناامید می شوند واین روز شباهت زیادی به قیامت دارد پس با خارج شدن از خانه هایتان و رفتن به سمت جایگاه نماز عید،خارج شدن از قبور و رفتن به سمت خداوند را به یاد آورید و با ایستادن در جایگاه نماز ایستادن در پیشگاه خداوند را به یادآورید و با بازگشت به سمت خانه هایتان به یادآورید بازگشتن به سمت خانه هایتان در بهشت را.
ای بندگان خدا کمترین چیزی که در ماه رمضان به روزه داران داده می شود این است که فرشته ای در آخرین روز ماه مبارک رمضان به آنان ندا می دهد که بشارتتان باد که گناهان گذشته تان آمرزیده شد واکنون به فکر آینده تان باشید».
روز عید فطر روز تجمع و روز وحدت مسلمین و روز کمک به مساکین و فقرا با دادن فطریه و روز تضرع در پیشگاه خداوند با به جا آوردن نماز عید فطر است.
طبق احادیث این روز روز دریافت جایزه ی مومنان است جایزه ای که بسیار برتر و والاتر از جایزه ی سلاطین و پادشاهان است،این جایزه همان جایزه ی مغفرت وآمرزش و مژده ی بهشت است.
در ماه رمضان فرد روزه دار از خوردن وآشامیدن و بسیاری از کارهای مباح دیگر که نفس انسان به آنان تمایل دارد دوری می کند و به خاطر خدا از خواسته های نفسانی می گذرد.
عید به معنای جشن گرفتن و فطر به معنای فطور و افطار نیز می باشد بنابراین می توان گفت که عید فطر جشن سر بلند بیرون آمدن از دوره ی سی روزه ی غلبه بر نفسانیت و همچنین جشن برداشته شدن دستور امساک از خوردنی ها ونوشیدنی ها نیز هست.
رضاطهماسبی قرابی